Nguyên nhân bùn nổi ở bể lắng và cách khắc phục hiệu quả

Trong hệ thống xử lý nước thải, bùn nổi ở bể lắng là một trong những sự cố vận hành phổ biến nhất. Nếu không xử lý kịp thời, hiện tượng bùn nổi sẽ làm:

• Nước sau lắng bị đục

• Hiệu suất xử lý giảm

• BOD, COD đầu ra tăng

• Gây mùi hôi và tăng chi phí vận hành

Bài viết dưới đây giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân bùn nổi và cách khắc phục nhanh – triệt để – đúng chuyên môn.

1. Bùn nổi ở bể lắng là gì?

Bùn nổi là hiện tượng lớp bùn không lắng xuống đáy mà trồi lên trên bề mặt, tạo thành từng mảng, từng lớp hoặc nổi phân tán trong bể lắng.

Điều này cho thấy hệ vi sinh trong hệ thống đang mất cân bằng, hoặc tải lượng – vận hành không ổn định.

2. Nguyên nhân bùn nổi ở bể lắng

2.1. Bùn dạng sợi phát triển quá mức

• Vi khuẩn dạng sợi (filamentous bacteria) chiếm ưu thế

• Bùn khó lắng, lắng chậm, dễ nổi

• SVI thường tăng >150

Nguyên nhân:
– Thiếu dinh dưỡng N–P
– DO thấp
– Tải lượng hữu cơ biến động

2.2. Bùn bị phân hủy yếm khí trong bể

Khi bùn tích tụ quá lâu ở đáy bể lắng và thiếu oxy → vi sinh yếm khí phát triển → sinh khí → đẩy bùn nổi lên mặt bể.

Biểu hiện:

• Lớp bùn nổi loang lổ

• Có bọt khí xuất hiện dưới bùn

2.3. MLSS quá cao – bùn già

Bùn già có cấu trúc yếu, dễ phân hủy → tạo khí → nổi bùn.

Dấu hiệu:

• Màu bùn sẫm, đen

• Vi sinh hoạt động yếu

• Tốc độ lắng chậm

2.4. Shock tải – thay đổi tải lượng đột ngột

• BOD, COD đầu vào tăng bất thường

• Lưu lượng xả tăng đột ngột

• Thay đổi pH, hoá chất

Vi sinh không kịp thích nghi → gây rối loạn quá trình lắng.

2.5. Hoạt động tuần hoàn – xả bùn không hợp lý

• Không xả bùn định kỳ

• Lượng bùn tuần hoàn (RAS) không đủ

• Bùn mới chưa kịp ổn định → nổi

2.6. Sục khí ở Aerotank không đều

• DO thấp

• Một số vị trí thiếu oxy → vi sinh yếm khí phát triển

• Sinh khí kéo bùn nổi lên

3. Cách khắc phục hiện tượng bùn nổi ở bể lắng

3.1. Kiểm soát lại MLSS

Giảm MLSS bằng cách:

• Tăng lưu lượng xả bùn

• Điều chỉnh RAS để giảm lượng bùn quay về

MLSS nên duy trì: 2.500 – 4.000 mg/L (tuỳ loại hệ thống)

3.2. Tăng DO – cải thiện sục khí

• DO cần duy trì 2–4 mg/L

• Kiểm tra đường ống thổi khí, đầu phân phối khí

• Tăng cường sục khí khu vực bùn già

3.3. Bổ sung dinh dưỡng N – P

Tỷ lệ C:N:P thích hợp:
100 : 5 : 1

Thiếu N–P → bùn dạng sợi tăng mạnh → gây nổi bùn.

3.4. Tăng tuần hoàn bùn (RAS)

Giúp kéo bùn về bể Aerotank → hạn chế lắng lâu → tránh phát triển yếm khí.

Tỷ lệ RAS khuyến nghị:
30–70% tùy hệ thống.

3.5. Dùng men vi sinh để giảm bùn và ổn định hệ vi sinh

Giải pháp tối ưu nhất để chấm dứt bùn nổi là sử dụng men vi sinh chuyên phân hủy bùn, giúp:

• Giảm bùn dư 30–60%

• Hạn chế bùn dạng sợi

• Cải thiện khả năng lắng

• Ổn định hệ vi sinh

• Giảm SVI nhanh

👉 Nếu bạn muốn gắn men vi sinh Microbe-Lift SA (giảm bùn – chữa bùn nổi rất hiệu quả), chỉ cần bảo mình gắn thêm vào bài!

4. Phòng ngừa bùn nổi trong quá trình vận hành

• Kiểm tra DO hàng ngày

• Kiểm soát tải lượng vào bể

• Xả bùn định kỳ

• Duy trì dinh dưỡng N–P ổn định

• Theo dõi MLSS và SVI 2–3 lần/tuần

• Hạn chế sốc hóa chất

5. Kết luận

Bùn nổi ở bể lắng là dấu hiệu hệ vi sinh mất ổn định hoặc tải lượng – vận hành không phù hợp.
Để xử lý hiệu quả, cần:

• Kiểm soát MLSS

• Tăng DO

• Điều chỉnh tuần hoàn bùn

• Cân bằng dinh dưỡng

• Kết hợp men vi sinh để làm khỏe hệ vi sinh và giảm bùn nhanh